Người phát minh ra giấy đầu tiên là người Việt, không phải người Hán

Chào mừng các bạn đang đến với kênh Thái Tử Sin TV. Các bạn thân mến.

Sự phát minh ra giấy viết là một sự kiện lớn trong lịch sử loài người. Từ khi có giấy, sự kế thừa và truyền bá kiến thức tiến vào thời đại hoàn toàn mới. Giấy ngày nay đã trở nên quá đỗi thông dụng và phổ biến. Nó hiện diện trên mọi mặt của cuộc sống, nhưng nguồn gốc của giấy thì lại không nhiều người thực sự biết tới. Hầu như mọi người đều cho rằng, đó là một phát minh của người Trung Quốc có tên là Thái Luân, với đoạn sử được ghi lại trong Hậu Hán Thư. Nhưng ngày nay lại có những bằng chứng chứng minh rằng phát minh giấy có nguồn gốc từ phương Nam, cụ thể là từ người Việt cổ, hay người Bách Việt trong cổ sử Trung Hoa ghi lại.

Vậy thực hư câu chuyện này là như thế nào. Hôm nay các bạn hãy cùng kênh Thái Tử Sin TV đi tìm hiểu nhé.  (1)

Học giả Trung Quốc Quan Mẫn trong bài nghiên cứu về “‘Tứ đại phát minh’ của Trung Quốc có tên là: Liều thuốc độc của phép thắng lợi tinh thần”  đã nói về việc Trung Quốc “nhận bừa” những phát minh của nhân loại làm của riêng mình như: thuốc nổ, kim chỉ nam, thuật in ấn, làm giấy.  Quan Mẫn khẳng định: “Người Trung Quốc vốn kiêu căng cho rằng Trung Quốc là nơi phát minh sớm nhất”.

Trong phần nói về phát minh ra giấy, Quan Mẫn viết “tại Trung Quốc được biết vào thời nhà Hán có xuất hiện giấy, nhưng không tìm được thư tịch gì của thời đại đó lưu lại” (2)

Nhưng hiện nay thật may mắn cho người Việt Nam khi chúng ta có thể lần lại được dấu tích trong tập cổ sử Bách Việt Tiên Hiền Chí (百越先賢志) rút ra trong đại bộ dã sử Lĩnh Nam Di Thư (嶺南遗蜡) do Âu Đại Nhậm biên soạn vào năm 1554 triều Minh. Bộ sách này gồm 4 quyển, giới thiệu 108 bậc tiên hiền Bách Việt đã phát hiện ra các nghề làm giấy, rèn kim loại, dệt tơ lụa,… ở thế kỷ thứ 2 sau CN. Nhưng sau này người Hán Trung Quốc vốn là dân du mục háo chiến từ phương Bắc tràn xuống xâm lăng thôn tính đất đai của các dân Bách Việt. Đồng thời chiếm đoạt luôn các nền văn hóa bản địa của Bách Việt, tự coi như chính mình đã phát minh ra. (3)

Âu Đại Nhậm, thuộc gốc Bách Việt ở Phúc Kiến, người ở huyện Thuận Đức tỉnh Quảng Đông, tên chữ là Trịnh Bá làm quan lớn thời Gia Tĩnh triều Minh (năm 1522). Huyện Thuận Đức là một huyện thuộc phủ Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông do nhà Minh lập ra.

Âu Đại Nhậm đã từng giữ chức vụ huấn đạo Giang Tô, học chánh Quảng Châu rồi về triều làm quan ở Quốc Tử Giám, và cuối cùng là họ bộ lang trung ở Nam Kinh. “Phần lớn cuộc đời làm quan của ông là ở đất Bách Việt cũ, nên ông có nhiều cơ hội tìm hiểu, sưu tập những chứng tích về tiên hiền Bách Việt” . (4)

Người Hán Trung Quốc vốn là dân du mục đến từ cao nguyên Phía Bắc. Dân du mục sống nay đây mai đó, chuyên nghề chinh chiến và chăn nuôi. Họ cần đồng cỏ để chăn nuôi gia súc. Họ đi chiếm các vùng đất của các bộ lạc khác, giết hết đàn ông và con trai, bắt đàn bà con gái về làm vợ và làm tôi tớ, chiếm đất cướp của. Khi tài nguyên cạn kiệt, họ nhổ trại đưa đàn súc vật đi chiếm vùng đất khác. Lối sống này đã thấm vào máu huyết họ từ đời này qua đời khác. Lịch sử Trung Quốc cho thấy họ là dân tộc chuyên đi chiếm đoạt lãnh thổ và văn hóa người khác. Từ thời cổ đại đến nay, lịch sử Trung Quốc đã chứng minh việc ấy. (5)

Còn nói về giống dân  Bách Việt thì họ là các tộc người đồng chủng, đồng văn hóa. Ngày nay, các nhà nghiên cứu văn hóa thế giới và Việt Nam cũng đã chứng minh tính thống nhất của văn hóa Bách Việt. Vùng sinh sống của các tộc người Việt cổ trải dài từ miền Nam Trung Quốc ngày nay tới miền Bắc Việt Nam. Vùng ảnh hưởng văn hóa thì còn rộng hơn thế, họ được cho là những người thuần hóa lúa nước đầu tiên, cũng như phát triển kỹ thuật luyện đồng, họ cũng được cho rằng có một nền văn minh tinh thần và tri thức phát triển, tuy nhiên do điều kiện lịch sử, nên những dấu tích đó hầu như đã biến mất, hoặc thay tên đổi chủ, chúng ta chỉ còn thấy lại những di sản vật chất thông qua khảo cổ. (6)

Quay lại vấn đề chính, thì người Trung Quốc gắn phát minh giấy của mình cho Thái Luân , một vị quan triều Hán, nhưng sách “Bách Việt tiên hiền chí” của tác giả Âu Đại Nhậm, viết thời Minh, lại kể tên Thái Luân trong số các tiên hiền Bách Việt làm quan và đóng góp cho các triều đại Hoa Hán, sách cũng đã kể lại chi tiết về cuộc đời ông. Quê ông ở Quế Dương, thị xã Sầm Châu, tỉnh Hồ Nam. Tỉnh Hồ Nam nằm ở phía Nam, sát biên giới bắc 2 tỉnh Quảng Tây và Quảng Đông (7)

Vùng này nằm trong địa bàn Bách Việt bị nhà Hán chiếm, sau đó Hai bà Trưng khởi nghĩa đòi lại được trong thời gian ngắn. Rất có thể ông đã kế thừa và phát triển kỹ thuật làm giấy của người Việt, để tạo ra loại giấy mà nhà Hán hay các triều đại sau này sử dụng. (8)

Chuyện kể rằng, Trương Hoa (232-300) đã soạn cuốn Bác Vật Chí dâng lên Vũ Đế. Công trình gồm 400 quyển được rút lại còn 10 quyển. Hoàng đế ban cho Trương Hoa đồ dùng để chép lại công trình: một thỏi mực bằng đá Khotan, một cây bút cán bằng sừng kỳ lân đến từ nước Liêu Tây và một vạn tờ giấy Trắc Ly Chỉ (tức giấy Gân Nghiêng) đến từ Nam Việt. Người phương Nam làm giấy bằng rong. Gân của nó dọc và ngang đều chạy nghiêng, vì vậy mà có tên đó. (9)

Còn Nam Phương Thảo Mộc Trạng của Kê Hàm, soạn năm 30 có ghi:

“Mật hương chỉ ( tức giấy mật hương) làm bằng vỏ và lá của thứ cây có mùi mật. Giấy màu nâu. Nó có những vân hình trứng cá. Giấy rất thơm, bền và mềm. Khi thấm mực nó không bị mủn. Năm Thái Khang thứ 5 (đời Tấn, năm 284) sứ bộ La Mã dâng đến 30.000 tờ. Hoàng đế ban cho Đỗ Dự là Bình Nam tướng quân và Đan Dương hầu 10.000 tờ để viết Xuân thu thích lệ và Kinh truyện tập giải dâng lên vua. Nhưng Đỗ dự chết trước khi giấy được gởi đến. Theo chỉ dụ, giấy đó được ban cho gia đình”. (10)

Lễ vật của sứ bộ và nhà buôn La Mã đem đến không phải xuất xứ từ đế quốc La Mã mà đến từ bán đảo Đông Dương (Hậu Hán thư nói rõ, phái bộ đến từ Nhật Nam, tức là Việt Nam khi bị nhà Hán chiếm và chia tách thành Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam). (11)

Có thể thấy giấy gân nghiêng và giấy mật hương đều được tạo nên bằng những loại cây có nguồn gốc từ phương Nam, và nó đã được sản xuất ở số lượng lớn, chứng tỏ rằng khi đó người Việt đã ổn định kỹ thuật sản xuất, và có thể tổ chức sản xuất quy mô. Đây là bằng chứng rất quan trọng để chứng minh người Việt đã có thể sản xuất ra giấy.  Theo Gs.Ts Jean-Pierre Drège, Viện Viễn Đông Bác Cổ, thì giấy có thể có nguồn gốc từ phương Nam, và có thể lùi về thế kỷ 1, thậm chí thế kỷ 2 TCN. Ông cho rằng Thái Luân có thể chỉ kế thừa và cải tiến kỹ thuật làm giấy của người Việt. (12)

Có giả thuyết cho rằng người Việt đã chuyển sang sử dụng chữ tượng thanh ghi trên giấy, nên khi bị thất truyền, không được sử dụng trong thời gian dài, thì con chữ đó gần như cũng biến mất luôn, hầu như không thể tìm lại dấu tích. Khảo cổ của chúng ta rất khó khăn trong việc tìm lại dấu tích về chữ viết của người Việt cổ. Thông qua việc chứng minh giấy là của người Việt này,tôi cho rằng nhận định này hoàn toàn có cơ sở, người Việt có thể đã chuyển hẳn sang sử dụng giấy, nên không thể giữ gìn cho đến ngày hôm nay. (13)

Dân tộc Hán thời xưa chỉ sinh sống ở phía  Bắc sông Hoàng Hà. Từ phía Nam sông Hoàng Hà là địa bàn dân Bách Việt mà người Hán coi thường gọi là giống dân “man di” không văn minh . Hồ Nam là vùng đất trũng nhiều ao hồ và sông nước thích hợp cho việc trồng lúa nước, và các loại cây nhiệt đới như cây đay gai… Nguyên liệu làm giấy mà Thái Luân dùng chính là “vỏ cây đay gai, vải vụn nát, lưới cá rách”. (14)

 Người Hán sống ở phía Bắc sông Hoàng Hà toàn là đất cao nguyên khô cạn chỉ thích hợp cho dân du mục, chăn nuôi và săn bắn. Trung Quốc vốn là dân du mục háo chiến, bạo lực đã tràn xuống miền Nam tiêu diệt hay Hán hóa các bộ tộc khác và chiếm luôn nền văn hóa bản địa trong đó có nghề làm giấy của người Việt mà sau này Thái Luân đã kế thừa và phát triển. (15)

Nhà bác học Đức Albert Einstein khi bình luận về nền văn minh cổ đại Trung Quốc đã kết luận: “không có chuyện khoa học cổ đại Trung Quốc đi trước. Có nghĩa là những phát minh giấy, thuốc nổ, kim chỉ nam, y học cổ truyền,… đều không phải của người Trung Quốc sáng tạo như họ đã tuyên bố. Và nếu có phát minh ra các thứ gì tại đất Trung Quốc xưa thì cũng không phải do dân Hoa Hán du mục mà do các dân Bách Việt nông nghiệp phía Nam sông Hoàng Hà sáng tạo ra như trường hợp Thái Luân phát minh ra giấy.  (16)

Các bạn thân mến. Ngày nay hơn bao giờ hết, trước những thách thức vô cùng to lớn, người Việt Nam chúng ta cần ôn lại lịch sử hào hùng của Tiên Hiền Bách Việt ngày xưa. Người Việt Nam chúng ta hiện là dân tộc duy nhất trong khối Bách Việt vẫn giữ được độc lập và danh xưng của mình. Hay nói cách khác chúng ta chính là khối kết tinh vững chắc nhất của khối Bách Việt, đại diện xứng đáng cho nền văn minh Châu Á cổ xưa vĩ đại.

Chương trình hôm nay đến đây là tạm dừng. Nếu các bạn thấy hay thì hãy đăng ký, chia sẻ và bấm chuông để nhận được các video mới nhất nhé. Xin chào và hẹn gặp lại các bạn trong các chương trình lần sau ! (17)